در صنعت ساختمان‌سازی، میلگرد یکی از مهم‌ترین مصالح فولادی است که برای تقویت مقاومت کششی بتن استفاده می‌شود. میان انواع میلگرد، دو گروه اصلی «میلگرد بدون آج» و «میلگرد آجدار» بیشترین کاربرد را دارند. شناخت فرق بین این دو نوع نه‌تنها برای مهندسان سازه، بلکه برای پیمانکاران و حتی خریداران مصالح ضروری است. در این مقاله به بررسی میلگرد بدون آج، ویژگی‌ها، استانداردهای تولید، کاربردها و تفاوت آن با میلگرد آجدار می‌پردازیم.
میلگرد بدون آج چیست؟
میلگرد بدون آج نوعی میلگرد ساده و صاف است که سطح آن فاقد برجستگی یا شیارهای منظم می‌باشد. این میلگرد معمولاً با نام “Plain Round bar” یا «میلگرد ساده» شناخته می‌شود.
- استاندارد تولید: این میلگرد مطابق استانداردهای ملی (مانند ISIRI 3132) و بین‌المللی (مانند ASTM A615) تولید می‌شود.
- کاربردها: ساخت قطعات صنعتی، استفاده در سازه‌های بتن پیش‌تنیده، جوشکاری سازه‌های فلزی، یا جایی که نیاز به خمکاری آسان داریم.
- ویژگی مهم: سطح صاف آن باعث می‌شود اتصال مکانیکی با بتن کمتر باشد، اما برای فرآیندهایی که به انعطاف‌پذیری بالا نیاز دارند، ایده‌آل است.
بررسی انواع میلگرد ساده و کاربرد آن را بخوانید
میلگرد آجدار چیست؟
میلگرد آجدار یا “Plain rebar” دارای برجستگی‌ها یا آج‌هایی روی سطح خود است که در استانداردهای مختلف شکل آج آن متناسب با نوع کاربرد مشخص می‌شود.
- استاندارد تولید: همانند میلگرد بدون آج، اما طرح آج طبق کد ملی یا بین‌المللی تعریف می‌شود (مثلاً آج مارپیچی یا جناغی).
- کاربردها: تقویت بتن مسلح، اجرای فونداسیون، تیرها، ستون‌ها، و هر سازه‌ای که نیاز به پیوند مکانیکی قوی بین میلگرد و بتن دارد.
- ویژگی مهم: آج‌ها موجب افزایش چسبندگی میلگرد به بتن و جلوگیری از لغزش در داخل سازه می‌شوند.
تفاوت میلگرد بدون آج و آجدار از نظر استاندارد تولید
- فرآیند نورد: در میلگرد بدون آج، قالب نورد سطح کاملاً صاف ایجاد می‌کند؛ در آجدار، غلتک‌های آجدار طرح برجستگی‌ها را اضافه می‌کنند.
- مقاومت کششی: میلگرد آجدار معمولاً کمی مقاومت بالاتری در بتن دارد، گرچه از نظر متالورژی آلیاژ مشابه ممکن است باشد.
- استانداردهای پذیرش: در پروژه‌های سازه‌ای که نیاز به بتن مسلح داریم، استفاده از میلگرد بدون آج ممنوع یا محدود می‌شود؛ در مقابل میلگرد آجدار الزامی است.
کاربرد میلگرد بدون آج در صنعت
با وجود محدودیت در سازه‌های بتنی، میلگرد بدون آج کاربردهای مهمی دارد:
- بتن پیش‌تنیده: در این نوع بتن، کشش میلگرد قبل از بتن‌ریزی انجام می‌شود، بنابراین نیاز به آج نیست.
- ساخت سازه‌های فلزی سبک: برای اسکلت‌هایی که نیاز به جوش زیاد دارند.
- تولید قطعات صنعتی: مانند محورهای مکانیکی یا قالب‌های فلزی.
کاربرد میلگرد آجدار در ساختمان
میلگرد آجدار تقریباً در تمام بخش‌های ساختمان به کار می‌رود:
- فونداسیون و شالوده: افزایش همبستگی بتن و فولاد.
- ستون و تیر: تحمل بارهای خمشی و کششی.
- سقف و پل‌ها: مقاومت در برابر بارهای دینامیک و ایستا.
مزایا و معایب هر نوع
میلگرد بدون آج:
✅ خمکاری و جوشکاری آسان
✅ مناسب برای سازه‌های پیش‌تنیده و قطعات صنعتی
❌ چسبندگی ضعیف به بتن
میلگرد آجدار:
✅ چسبندگی بالا به بتن
✅ مناسب برای تمام سازه‌های مسلح
❌ سخت‌تر در فرآیند جوشکاری